Impactinvestering gaat vooral om investeren met als doel een positieve, meetbare impact op het gebied van milieu en maatschappij te genereren naast een financieel rendement. Cardano wil dit bereiken door middel van een non-profitstichting onder de naam Cardano Development, die zich specialiseert in het management van financiële risico’s voor ontwikkelingsfinanciering. Hoe werkt dat dan in de praktijk?

Zoals het woord al suggereert, gaat impactinvestering vooral om investeren met als doel een positieve, meetbare impact op het gebied van milieu en maatschappij te genereren naast een financieel rendement. Cardano wil dit bereiken door middel van een non-profitstichting onder de naam Cardano Development, die zich specialiseert in het management van financiële risico’s voor ontwikkelingsfinanciering, meestal met een speciale focus op financiering in lokale valuta. De stichting, opgericht in 2010, is een incubator voor innovatieve bedrijfsconcepten voor inclusieve financiële diensten in ontwikkelingslanden.

Senior projectdirecteur Fleur Henderson legt uit: “De meeste financiële markten zijn niet volledig ontwikkeld en hebben beperkingen wat betreft liquide middelen en kapitaal. Het reguleringsraamwerk is onderontwikkeld en er is gebrek aan transparantie. Dat maakt zakendoen een hele uitdaging. Voor wie in de ontwikkelde wereld leeft zijn financiële systemen vaak vanzelfsprekend, omdat ze gewoon beschikbaar zijn. Maar in ontwikkelingslanden is dat niet het geval. En dat terwijl financiële systemen en markten nu juist zo onmisbaar zijn voor economische groei en welvaart. Bij Cardano Development werken we aan het versnellen van die ontwikkeling van de financiële sector in ontwikkelingslanden. We geven inclusieve, duurzame en veerkrachtige economische groei een impuls.”

“Als wij een bedrijfsinitiatief ontwikkelen is ons doel dit initiatief van een incubatorproject om te vormen tot een volwassen onderneming. De eerste stap is kapitaal aan te trekken om de zaak te kunnen starten. Zodra voldoende kapitaal beschikbaar is voor een paar jaar kan de onderneming op eigen benen staan en het personeel betalen. En dan kan het eigenlijke werk beginnen.

TCX: van bierviltje tot gerespecteerde merknaam

Het begon allemaal in 2005 met TCX (The Currency Exchange Fund). Drie idealisten uit de wereld van de ontwikkelingsfinanciering kwamen bij elkaar in een café in Amsterdam… Samen maakten zij een plan om te voorkomen dat ontwikkelingsbanken hun valutarisico doorgeven aan de zwakste schakel in de waardeketen: de eindgebruikers of consumenten. Twee jaar later werd TCX gelanceerd om de valutarisico’s te beheren in grensmarkten door afdekkingsdiensten aan te bieden in lokale valuta. Vandaag, 13 jaar verder, is TCX een gerenommeerde en zeer gerespecteerde merknaam. TCX verzorgt afdekking van alle kasstromen vanuit instellingen voor ontwikkelingsfinanciering om zeker te stellen dat lokale ondernemers in hun eigen valuta kunnen terugbetalen.

“TCX en onze andere bedrijven zijn allemaal additioneel op de markt”, benadrukt Henderson. “Dus op het moment dat een commerciële speler kan instappen, stapt TCX eruit. Het hele idee van onze ondernemingen is om de markten op te bouwen en dan, als die een vlucht nemen, ons terug te trekken. Dus het is werkelijk ontwikkelingsfinanciering.”

“Het is een feit dat er, als TCX niet bestond, veel minder geld naar de ontwikkelingslanden zou stromen omdat de ontwikkelingsbanken het risico als te groot zouden zien. Het bestaan van deze service betekent dat er geld kan worden verstrekt aan een lokale instelling, in lokale valuta door een ontwikkelingsbank die harde valuta op zijn balans heeft. Dus heeft TCX door deze service aan te bieden een immens effect.”

ILX: een brug over de financiële kloof

Een vergelijkbaar principe is van toepassing op ILX, een andere start-up. Fleur Henderson legt uit: “Toen de VN in 2015 hun Sustainable Development Goals (SDG’s) formuleerden, werd het al gauw duidelijk dat er een gigantische financiële kloof was en dat hulp alleen niet voldoende zou zijn om alle doelen te behalen. Er was ook behoefte aan private financiering. Wij realiseerden ons dat institutionele investeerders zoals pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen hier een belangrijke rol in konden spelen.”

Als wij een bedrijfsinitiatief ontwikkelen is ons doel dit initiatief van een incubatorproject om te vormen tot een volwassen onderneming.

“Het probleem is echter dat, hoewel pensioenfondsen uiteraard geïnteresseerd zijn in impactinvestering, zij alleen werken met hele grote sommen geld. De meeste mogelijkheden voor impactinvestering waar ontwikkelingsbanken zich mee bezig houden zijn te klein (als individuele investeringen) voor institutionele investeerders om op zich te nemen. Daarom moesten we de kloof dichten tussen de institutionele investeerders in West-Europa en de ontwikkelingsbanken. Dat is de reden waarom ILX werd opgezet. ILX is een ‘kredietfonds opkomende markten’ dat institutioneel kapitaal voor de SDG’s in samenwerking met ontwikkelingsbanken in beweging brengt. Het concrete doel hiervan is om investeerders in staat te stellen een positieve impact te hebben op het gebied van milieu en maatschappij in opkomende markten.”

Hoe werkt het? “De ontwikkelingsbanken verlenen krediet aan bedrijven in grensmarkten. Zij zetten de leningen op hun balans, en vervolgens nemen wij een gedeelte van deze leningen over. We zitten nog steeds in de start-upfase, maar in Nederland tonen nu al twee pensioenfondsen van gemiddelde grootte en één groot pensioenfonds serieuze interesse. Een van deze pensioenfondsen is momenteel bezig met een due diligence-onderzoek van het fonds.”

IMFact: maakt bedrijfskapitaal bereikbaar voor het mkb

Bedrijfskapitaal is behoorlijk problematisch geworden tijdens de COVID-19-pandemie. Fleur Henderson legt uit: “Het midden- en kleinbedrijf in de grensmarkten heeft er moeite mee om toegankelijk bedrijfskapitaal te vinden. Ze hebben een grote deuk opgelopen door de COVID-19-crisis en het is niet gemakkelijk om het bedrijfskapitaal te vergroten om hun ondernemingen te helpen overleven. Met een aantal kleinschaliger initiatieven binnen Cardano Development werken we nu aan het oplossen van dit probleem.”

“Een van de nieuwe start-ups heet IMFact. Het is een fintech initiatief dat factoring – het overnemen van het inzamelen van facturen van zijn klanten – inzet om bedrijfskapitaal te leveren aan het mkb in grensmarkten. De doelstelling van IMFact is om bedrijfskapitaal toegankelijk te maken (banken in ontwikkelingslanden verlenen geen krediet aan het mkb) onder redelijke voorwaarden: via flexibele en betaalbare financiering waarvoor geen enkele vorm van zekerheidsstelling vereist is. We beginnen ons werk in Kenia, in de medische toeleveringsketen omdat we hebben gezien dat in die sector een enorme behoefte bestaat aan betaalbaar bedrijfskapitaal.”

Het bundelen van investeringen

De grote vraag is natuurlijk: op welke manier kan een institutionele investeerder zoals een pensioenfonds het beste van start gaan met impactinvestering? “Het is waar dat zij grootschalige investeerders zijn”, antwoordt Henderson. “Dat is waarom wij proberen de investeringen te bundelen: door vele kleinere investeringen samen te brengen kunnen pensioenfondsen of andere institutionele investeerders inspringen en investeren in die grotere bundel.”

“Opvallend is dat het voor de meeste pensioenfondsen uitpakt als een zeer grote verrassing dat het rendement in feite vergelijkbaar is met andere activaklassen. Hieruit blijkt dat wat een investering in de weg staat niet het feitelijke risico is maar het vermeende risico. Als je de data aandachtig bekijkt zul je zien dat het een commercieel rendabele en zeer veilige activaklasse is. Dat is iets wat vele pensioenfondsen nog niet beseffen.”